Sint Annaparochie, 2 april 2013

Ook Het Bildt 'onwettig' bezig

ATZE JAN DE VRIES


Gemeenten zijn verplicht om een rekenkamer te hebben. Zes Friese gemeenten lappen dat wettelijke voorschrift echter aan hun laars.

Er staat geen straf op, maar anders zouden Schiermonnikoog, Boarnsterhim en de vier gemeenten die lang samenwerkten in het Middelzeeverband - Ferwerderadiel, Menaldumadeel, Het Bildt en Leeuwarderadeel - mogelijk de pineut zijn.

Landelijk hadden 35 van de 415 gemeenten vorig najaar geen actieve rekenkamer, zo blijkt uit onderzoek dat vanmiddag openbaar wordt. Twintig daarvan zijn van plan die weer in bedrijf te stellen, waaronder Schiermonnikoog. BoarnsterhÍm verdwijnt dit jaar van de kaart.

Een rekenkamer moet de gemeenteraad helpen zijn werk goed te doen. Het is de bedoeling dat er deskundige mensen in zitten die in staat zijn te controleren of gemeentelijk beleid doelmatig en efficiënt is.

Vijftien gemeenten kiezen bewust voor een "permanent inactieve rekenkamer" en lijken voorlopig niet van plan die te activeren. Dat geldt ook voor de voormalige Middelzeeclub. De onderzoekers:"Van de overheid mag je verwachten dat die de wet naleeft om gezagsverlies zoveel mogelijk te voorkomen."

Zes Friese gemeenten gebruiken
hun rekenkamer niet

De wet schrijft wel het hebben van een rekenkamer voor, maar niet dat je die ook moet gebruiken, zegt burgemeester Tom van Mourik van Menameradiel."Ik fyn dat in gemeenteried dat beslute mei."

"Dat is hetzelfde als: je moet wel een burgemeester hebben, maar je hoeft hem niet te gebruiken", reageert Gerrit Hagelstein van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies

(NVRR). Gemeenten die hun rekenkamer niet inschakelen zijn "onwettig bezig", stelt de vereniging.

"Als gemeenteraden zelf niet optreden, moet de provincie dat als toezichthouder doen", zegt Hagelstein met een verwijzing naar een recent van kracht geworden wet. Gedeputeerde Tineke Schokker kon daar maandag inhoudelijk niet op reageren. Ze zoekt het uit.

Besturen die er bewust voor kiezen hun rekenkamer niet te gebruiken, doen dat omdat ze vinden dat ze wel zonder kunnen, of ook omdat ze het onprettig vinden dat de rekenkamers onafhankelijk hun eigen onderzoeksthema's kiezen. Bovendien menen sommige raden ten onrecht dat er een wetswijziging komt die kleine gemeenten vrijstelling geeft.

Gemeenteraden nemen risico's
met negeren controlelichaam

De onderzoekers waarschuwen dat de rekenkamer niet voor niets is ingesteld. Het is een controle-instrument dat wettelijk gezien nodig is om de kwaliteit van het bestuur te waarborgen en rekenschap af te leggen aan de burger. Raden die dit negeren, nemen risico's.

Als Menameradiel is opgegaan in een nieuwe Noordwest-Friese gemeente, zal er wel weer een rekenkamer zijn, verwacht de burgemeester. Volgens de NVRR is er juist in de aanloop naar een herindeling een rekenkamer nodig. Er is dan immers een grotere neiging tot potverteren, zegt Haselstein.

Schiermonnikoog gebruikt al vijf jaar geen rekenkamer, Boarnsterhim drie laar. Voor de andere vier gemeenten geldt dit sinds begin 2012. Van deze vier heeft alleen Het Bildt nog budget (in 2012: € 7500) op de begroting staan voor een rekenkamer.

Als een rekenkamer niet onafhankelijk over eigen geld kan beschikken, is dat volgens de onderzoekers "op zijn minst niet in de geest van de wet". Zij vinden dat in elke gemeente een rekenkamer minstens eens per twee jaar een onderzoek moet uitbrengen.

Gemeenten krijgen er de komende jaren zeer veel taken bij. Hun begotingen verdubbelen bijna. Bij zoveel extra verantwoorde-lijkheid is een goed toegeruste rekenkamer volgens de NVRR hard nodig.

Bron: Leeuwarder Courant