INES JONKER

Sil Knook, uit Oudebildtzijl was bijna achttien toen ze haar vriend ontmoette in een discotheek: een Irakees, gevlucht voor eerwraak. Haar grote liefde zit nu in een uitzetcentrum.

Het was een gewone zaterdagavond in maart 2009. Sil was met vriendinnen op stap in discotheek TDF in Berltsum. En daar was Omar Khaled Ibrahim, een donkerharige jongen met mooie bruine ogen. "Het was geen liefde op het eerste gezicht. We raakten aan de praat, meer niet. Ik vond hem aardig en gaf hem mijn telefoonnummer." Sil had kennelijk indruk op Omar gemaakt, want hij belde haar regelmatig op. "In het begin dacht ik: stalk me niet zo."

De twee werden verliefd en twee maanden na hun ontmoeting was het serieus aan tussen Sil en Omar. "Ik wist wel dat hij in een azc woonde, maar ik dacht: dat zal wel loslopen."

Stukje bij beetje kwam ze meer over hem te weten. Zo kreeg ze te horen dat hij zijn land was ontvlucht vanwege het risico op eerwraak. Omar zegt twee jaar lang een geheime relatie met een meisje te hebben gehad. Toen de twee werden betrapt door zijn broer, werd Omar beschoten met een pistool. De vader van het meisje zou Omar om het leven willen brengen om de eer van zijn familie te redden.

Omar moest vluchten. Hij vroeg in Nederland asiel aan en kwam in het azc van Sint Annaparochie terecht. Na zeven maanden ontmoette hij Sil. "Toen ik hem leerde kennen, kon hij maar een paar woordjes Nederlands. Ik heb geen idee hoe wij met elkaar konden communiceren, maar het lukte en ik leerde Omar langzaamaan de Nederlandse taal."

Zijn asielaanvraag werd afgewezen. "De IND gelooft niet dat hij zo lang een geheime relatie in Irak kon hebben." Omar kwam in het uitzetcentrum van Ter Apel terecht. Met nieuwe papieren uit Irak die zijn verhaal ondersteunen, diende hij opnieuw een asielaanvraag in. Ook die werd afgewezen, omdat het arrestatiebevel volgens de IND niet echt was. Volgens Sil is dit echter nooit onderzocht door een onafhankelijk bureau.

Omdat hij dreigde opgepakt te worden in Ter Apel, ontvluchtte hij het uitzetcentrum en dook onder. Eerst bij vrienden, later bij de familie van Sil. Om samen te kunnen wonen, besloot Sil op kamers te gaan. Ze vond snel een studentenflat in Leeuwarden en Omar trok bij haar in. Even waren de twee heel gelukkig samen. Tot vlak voor afgelopen kerst.

"Op een ochtend kwam Omar niet thuis en ik kon hem ook niet bereiken." Een vriend wist te vertellen dat Omar was opgepakt, omdat hij betrokken was bij een vechtpartij. Volgens Sil heeft hij echter niks gedaan en was hij op het verkeerde moment op de

verkeerde plaats. Vijf dagen hoorde ze niks van haar vriend. Toen belde hij, vanuit het detentiecentrum van Zeist. Afgelopen donderdag is hij overgeplaatst naar het uitzetcentrum van Rotterdam.

Telefonisch contact is moeilijk. Sil is tot nu toe een paar keer bij haar vriend op bezoek geweest. "Ik vond Ter Apel al erg, maar Zeist was nog veel erger. Hij werd er behandeld als een crimineel, zat opgesloten tussen dikke muren met prikkeldraad er omheen."

Sil, derdejaars cursist sociaal-agogisch werk aan het Friesland College, gelooft in het relaas van haar vriend. "Ik ben van mezelf nogal wantrouwend, maar Omar vertelt iedere keer hetzelfde verhaal."

Ook Omars derde asielaanvraag is onlangs afgewezen. Omar kan nu elk moment worden uitgezet naar Irak. Sil begrijpt daar niets van. "Ik snap niet dat Nederland Iraakse mensen terug wil sturen naar Irak, terwijl Nederlanders wordt afgeraden om daar naartoe te reizen." Haar vriend is zijn leven daar volgens Sil niet veilig vanwege de eerwraakkwestie. "Waarom hebben we anders eerwraakhuizen in Nederland? Omar zit nu opgesloten tussen twee landen."

Ondanks alle onzekerheid gelooft Sil heilig in een gezamenlijke toekomst. "Ik voel dat hij het is. We hebben al zoveel meegemaakt, dit kunnen we ook wel aan. We hebben een hele serieuze relatie, willen later trouwen. Omar heeft een slechte band met zijn familie. Zo heeft hij al bijna anderhalf jaar geen contact met zijn vader. Maar dan zeg ik altijd tegen hem: je hebt ook mijn ouders en wij stichten later ons eigen gezin."

Ze heeft nog geen moment spijt gehad van haar relatie. "Ik denk heus wel eens: was ik maar niet verliefd geworden. Maar we hebben het ook heel leuk gehad samen. Als het weer goed komt, moet ik dit zien als een zwarte bladzijde in mijn leven. Nu zijn wij net als Romeo en Julia; Sil en Omar gescheiden van elkaar door het Nederlandse asielbeleid. Onze liefde voor elkaar motiveert ons om ons hier doorheen te slaan."

'Man net zo vaak slachtoffer van eerwraak'

Eer gerelateerd geweld wordt in de media vrijwel altijd gekoppeld aan vrouwelijke slachtoffers. Eerwraak gepleegd op mannen komt echter net zo vaak voor, zegt Rob Ermers. De arabist en turkoloog heeft veel onderzoek gedaan naar het onderwerp en is schrijver van het boek 'Eer en eerwraak'. Bij eerwraak wordt altijd iemand gedood die de eer van een familie heeft aangetast door ernstig wangedrag, vooral op seksueel gebied. Ermers onderscheidt twee soorten eerwraak. Een externe afrekening, met bijvoorbeeld de verkrachter van je dochter, of een interne afrekening met iemand uit de eigen familie die zich heeft schuldig gemaakt aan onzedelijk gedrag (buitenechtelijke seks).

"Het idee achter eerwraak is: zolang je als familie van een verkrachte vrouw niks doet, keur je het gebeurde goed en ben je eigenlijk een pooierfamilie. Door de dader te doden, verlos je je zelf van dat stigma." Eerwraak komt voor in een aantal landen in het Midden-Oosten, bijvoorbeeld Egypte, Turkije, Irak, Iran, Pakistan en Afghanistan.

Eer is in deze landen een veel belangrijker begrip dan in de westerse cultuur. Ermers: "Zonder eer kun je niet functioneren. Als je je eer verliest, word je uitgesloten door de gemeenschap."