Wij sitte in 'n road-ferlichte kamer, op bankys teugen de muren an, en wij kike na bovenen. Op de muren staat 'machten van tien'. In ‘n sirkel in ‘t plafon boven ôns sit ‘n skerm, der’t ‘n filmpy op ôfdraaid wort.

Gerard de Jong

Wij sien, fan bovenen filmd, drokte en speulende kines op ‘n plain, dat neffens de voice-over in Venetië is. De kamera zoomt tien meter út. Dan weer tien keer feerder - de mînsen worre krioelende amels. En weer keer tien, en weer. De rais deur ‘t heelal is nag maar krekt begonnen maar de mînshyd is al lang út ‘t sicht. ‘t Filmpy is in 27 ‘keer 10’-stappen op ‘n klaine 14 miljard lichtjaar belând; feerder kinne wij (nag) niet kike.

Met de ‘machten van tien’ probeert ‘t Planetarium in Franeker – meer dan terecht útropen tot UNESCO-werelderfgoed – ôns infoele te laten hoe groat ‘t unifersum is. En dermet toegelyk hoe klain at wij binne. Klain, maar dos heel wat mâns. Soa lukt ‘t ôns om op aarde, ‘n korreltsy sând in ‘n oseaan fan rúmte en tiid, ‘n indrukwekkende hoefeulhyd leed te produseren.

De ‘onmacht van tien’ foele je at je wete dat je hemelsbreed maar ‘n paar fan deuze stappen norig hewwe om in Palestina út te kommen. Op de rais deur ‘t heelal flogen wij niet deur ‘n hemel of hel. Die leste lait gewoan om de hoek, in Gaza.

Wij steggele over resolusyteksten en hope op ‘n ‘proporsjoneel’ antwoord op de ferskriklike terreurdaden fan Hamas, wat dat ok weze mâg. De regering fan Israël jaagt twee miljoen Palestijnen in Gaza over de kling: 7000 mînsen, werfan 3000 kines, binne al fermoord.

Op de Jordaanoever worre Palestijnen ferdreven. Wij late ‘t gewoan gebeure. Toegelyk laait overal ‘t antisemitisme weer op. En ‘t is nag maar ‘t begin. Hoe’t ‘t al mot? Ik weet ‘t niet. Maar niet soa .

‘Dan foele je je al nietig’, saai een doe’t wij an ‘t eand fan ‘t waarnimbere heelal ankommen waren, en feerder Eise Eisinga’s huus inliepen. Dat binne wij, maar ik kin mij niet foorstelle hoe’t je je foele at ‘n ânder je nietig ferklaart, fernietig t. Ik foel fooral machteloashyd, tot de tiende onmacht.