Elke dag pijn: een op de vijf mensen heeft er last van. Voor een kleine groep met chronische pijnklachten blijkt een vorm van ruggenmergstimulatie een uitkomst: elektrische schokjes als pijnbestrijding. MCL biedt deze als enige ziekenhuis in Friesland.

Ines Jonker

Als iemand weet wat pijn is, is het Lize uit Sint Annaparochie. Jarenlang overheerste het haar leven. De nu dertigjarige moeder kon haar kind niet optillen, laat staan het huishouden doen. In 2020 werd ze geopereerd aan een driedubbele hernia, in de hoop dat dit de oplossing zou zijn. Maar de zenuwpijn bleef.

Ze belandde op de pijnpoli in het MCL, kreeg medicijnen en injecties, maar ook die hadden weinig effect. En toen was daar een nieuwe behandelmethode met elektriciteit waar Lize als eerste patiënt bij MCL voor in aanmerking kwam. "Ik zag het als laatste redmiddel." Eindelijk gebeurde er wat. "Mijn pijnscore ging van 10 naar 2", vertelt de jonge vrouw.

De behandeling waar het hier om gaat, is ruggenmergstimulatie, een manier van pijnbestrijding waarbij de zenuwen in het ruggenmerg gestimuleerd worden met kleine elektrische prikkels. Het gebruik van elektriciteit bij pijn gebeurt al jaren maar het nieuwe type neurostimulator is ‘zelflerend’; het past de hoeveelheid stroom aan aan de positie van de patiënt: of die zit, staat of ligt.

Niet voor alle patiënten

Anesthesioloog-pijnspecialist Eric van den Bosch, die al jaren werkt met neurostimulatie, is blij met het nieuwe apparaat. "Er zijn letterlijk patiënten die hier in een rolstoel binnenkomen en, nadat de neurostimulator is geplaatst, hun leven weer grotendeels normaal kunnen leiden."

De pijnspecialist benadrukt dat ruggenmergstimulatie beslist niet voor alle chronische pijnpatiënten of elk pijnprobleem geschikt is. "De methode wordt alleen toegepast wanneer andere middelen, zoals medicatie en fysiotherapie, ontoereikend zijn." Ook het oordeel van een psycholoog, om bijvoorbeeld depressiviteit uit te sluiten, weegt mee. "Het zijn mensen bij wie sprake is van een storing in de werking van het zenuwstelsel."

De neurostimulator, zo groot als een pacemaker, wordt geïmplanteerd boven de bil of in de buik. De elektriciteit komt via een draad op het ruggenmerg en geeft tintelingen in het desbetreffende pijngebied. Hierdoor wordt het pijnsignaal gedempt. Dertig tot veertig keer per jaar wordt zo’n apparaatje bij iemand aangebracht op een totaal patiëntenaantal van drie- tot vierduizend.

De meesten van hen krijgen andere behandelingen, bestaande uit voorlichting, medicatie, injecties, fysiotherapie of een combinatie daarvan. Ook Lize slikte zware pijnstillers, maar daar is ze mee gestopt. "Dankzij de neurostimulator kan ik veel meer dan voorheen. De ene dag gaat beter dan de andere, maar ik heb nu weer een vrij normaal leven."

Van den Bosch: "Van chronische pijn zul je nooit helemaal genezen, maar het ideale scenario is dat je even vergeet dat je pijn hebt."

Gebruik zware pijnstillers neemt toe

Het aantal patiënten dat zware pijnstillers krijgt voorgeschreven, is vorig jaar toegenomen met 5 procent ten opzichte van 2021, bleek onlangs uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kerngetallen. Het risico op verslaving bij langdurig gebruik van deze zogenoemde opiaten is hoog.

"Ja dit is een groot probleem aan het worden", stelt pijnspecialist Eric van den Bosch. Hij ziet verschillende oorzaken van de toename in gebruik. "We vinden het niet meer acceptabel dat we pijn hebben, alle pijn moet oplosbaar zijn. En het gebruik van mildere pijnstillers zoals ibuprofen die je bij de drogist kunt kopen, neemt af."

Zware pijnstillers als oxycodon, fentanyl en morfine, werken goed bij acute pijn zoals botbreuken. Maar bij chronische pijn is het effect beperkt, en lopen gebruikers zelfs een risico op verslaving bij langdurig gebruik.

Het is een vorm van symptoombestrijding waarbij de werkelijke oorzaak van de pijn volgens Van den Bosch niet wordt aangepakt. "Zwaar lichamelijk werk, stress door bijvoorbeeld relatieproblemen, roken kan een rol spelen."

Van den Bosch noemt als voorbeeld de groep mensen met lage rugpijn. "Die gebruiken relatief vaak zware pijnstillers. Maar het enige wat dan echt helpt is om te bewegen. Dan slijten je pijnklachten. Het gaat er om de vicieuze cirkel van pijn te doorbreken; als je minder gaat doen, verslappen je spieren en voel je meer pijn. Probeer de controle terug te krijgen."

Bron: Leeuwarder Courant