Bij Lont in Sint Annaparochie bouwen ze liever daken dan dat ze van de daken schreeuwen. Met dank aan Arno Brok kloppen ze zichzelf vanwege het 100-jarig bestaan toch enigszins op de borst.

TEKST RENÉ SMID

Ergens in november 2022. Een onderonsje tussen Arno Brok, commissaris van de Koning, en Jetze Lont, algemeen directeur van bouwbedrijf Lont. We citeren Brok: "Lont, jo dogge it net allinnich foar josels."

Het zette de Bilkert aan het denken: moet ik het toch maar doen, het predicaat voor hofleverancier aanvragen? Bij Lont wilden ze er in eerste instantie niets van weten, maar Brok bleek overtuigend.

"Hy kin ek sa moai Frysk prate", zegt Jetze Lont lachend, in het grote pand aan De Wissel in Sint Annaparochie. "En wa bin ik om te sizzen: ‘Wy dogge it net’? It is ek in gebaar nei de omjouwing en de minsken dy’t hjir wurkje en wurke hawwe."

Hofleverancier word je echter niet zomaar: een bedrijf moet minstens 100 jaar bestaan en de onderneming en directie moeten goed bekend staan en van onbesproken gedrag zijn. Het aanvraagproces duurt sowieso een half jaar en soms nog wel langer.

Officieel kent de koning het predicaat toe. Het gebeurt ook weleens dat bedrijven worden afgewezen, maar volgens Lont krijgen ze dan niet te horen waarom. "De kening hoecht fansels oan nimmen ferantwurding ôf te lizzen."

De mensen van Lont wachten intussen in spanning af. Dat het predicaat er nog niet is op 3 juli vinden ze niet zo erg, al is het op die dag dat het bedrijf 100 jaar bestaat.

BEWIJSSTUKKEN

Het was nog een hele toer om alle benodigde bewijsstukken aan te leveren. Want beweren dat je 100 jaar bestaat is makkelijk, maar toon het dan ook aan. Jetze belde heit Arjen Lont om te vragen waar de papieren moesten zijn. In de kluis misschien? Nee, daar lagen alleen documenten die teruggingen tot 1970. Arjen Lont wist zeker dat het bedrijf op 3 juli 1923 was opgericht, want dat had hij gehoord van zijn heit, Dirk Lont.

Arjen en Jetze togen naar het gemeentehuis van Waadhoeke en doken in het archief van de oude gemeente Het Bildt. Daar bleek dat de oprichter van het bouwbedrijf, Jetzes overgrootvader Arjen Lont, inderdaad in 1923 een transactie had gedaan. De akte moest bij Tresoar in Leeuwarden liggen. En ja hoor: binnen enkele minuten werd daar de koopakte van bouwbedrijf Lont gevonden. De datum bleek te kloppen. Jetze Lont: "Wy roppe al tritich jier dat it 3 july is, mar wienen blykber dochs net hielendal wis."

GESCHIEDENIS

Oprichter Arjen Lont, al vroeg wees, was op jonge leeftijd timmerman en begon met het bouwbedrijf nadat zijn baas overleed. Dankzij een aantal leningen betaalde hij 4500 gulden voor de zaak van zijn overleden baas. Lont durfde zijn klanten aanvankelijk eigenlijk geen rekeningen te sturen, omdat ze het al zo moeilijk hadden, maar wist zich langzaam toch te ontpoppen tot zakenman en laveerde het bedrijf door de Tweede Wereldoorlog.

Lont werd onder leiding van Dirk, de zoon van oprichter Arjen, langzaam groter. Dirk was gek van beton en bedacht daar van alles mee, van een machine om beton makkelijk mee te storten tot bioloodsen op boerenerven. Arjen Lont, zoon van Dirk, nam als derde generatie het stokje over en wordt gezien als de eerste echte zakenman van het bedrijf.

Hij deed zelf aan projectontwikkeling: kocht en verbouwde veel panden in Leeuwarden, zoals de Sint-Johannes de Doperkerk en het patershuis. Ook was hij pionier op het gebied van isoleren. De derde Lont zette in op kunststof kozijnen, in een tijd dat de meeste aannemers dat nog vreselijk vonden. "Mar de klant woe it, dus dat barde dan", zegt zoon Jetze.

Het was de bedoeling dat Jetze samen met broer Dirk in de voetsporen zou treden van hun vader Arjen, als de vierde lichting Lonts. Het overlijden van Dirk, in november 2001, bracht daarin verandering. "Dirk wie de âldste soan en is mar 29 jier wurden. Dat hat in heftige tiid west foar de famylje en it bedriuw."

In die periode hakte Jetze de knoop door: hij zou in z’n eentje zijn vader opvolgen. Dat gebeurde in 2014, met een eigen visie. De hiërarchie verdween uit het bedrijf ("watst ek dochtst, wy binne allegearre gelyk") en de nieuwe koers leverde veel klanten op, maar solo kon hij het niet bolwerken.

OMGEVINGSPSYCHOLOOG

In 2017 trad Gerard van der Duim aan als commercieel manager. Een jaar later werd Van der Duim ook directeur-bestuurder. Hij introduceerde een omgevingspsycholoog, die bij bouwprojecten de sociale cohesie tussen bewoners zou moeten vergroten. Bouwen is niet alleen stenen stapelen, ook de omgeving doet er toe.

De natuur staat onder druk, er is sprake van verdroging of wateroverlast en mensen vereenzamen. Door jong en oud dicht bij elkaar te laten wonen en oog te hebben voor bomen, wandelpaden en water, hoopt bouwbedrijf Lont meer samenhang te creëren in wijken. Dit hele concept heeft men Kluer genoemd. Inmiddels zijn al meerdere projecten succesvol op deze manier afgerond.

Vroeger leefden we volgens een vaste structuur: werk, huishouden, gezin, hobby en weekend. "Mar no rint dat as in panne spagetty troch-inoar hinne", ziet Van der Duim. "Net elkenien wurket fulltime en wy binne mear thús dwaande." De omgevingspsycholoog laat zien hoe mensen willen werken en recreëren en Lont past de bouw daarop aan.

PROCESVERSNELLER

In de huidige markt, waar verkoopprojecten moeizaam gaan, blijft Lont (100 medewerkers, omzet 70 miljoen euro) het hoofd boven water houden, met name vanwege de brede portefeuille: agrarisch, industrie, nieuwbouw en bestaande bouw. Als het ene tegenvalt, kunnen de Bilkerts snel overschakelen naar een andere sector.

Er komt veel op bouwers af op het gebied van stikstof, water, de omgevingswet en de wet kwaliteitsborging. Omdat ook gemeenten en toeleveranciers hun handen vol hebben aan nieuwe wetten en regels heeft Lont iets bedacht om de doorlooptijd van bouwprojecten te verkorten: de procesversneller. Van der Duim: "Ast sneller wolst, moatst gearwurkje om projekten gau troch de organisaasje te krijen."

Het bedrijf zegt sterk te zijn in het aanvragen van vergunningen en het maken van verduurzamingstrajecten voor woningcorporaties. "Elkenien hat it smoardrok en as wy der dochs mei dwaande binne, lit ús der dan goed yn wurde en oaren wurk út hannen nimme", aldus Van der Duim. "Wy binne hjir no al fiif jier mei dwaande." Het doel is om zo procedures flink te verkorten en eerder te kunnen bouwen.

Het zijn deze dingen waarmee Lont zich zegt te onderscheiden van collega-bouwers. In Sint Annaparochie geen woningfabriek om iets aan het huizentekort te doen; Jetze Lont wil toekomstige monumenten bouwen. "Dat slagget net mei in standertprodukt dat út it fabryk komt", beweert hij. "In fabryk is foar in diel de oplossing foar it tekoart oan huzen, mar asto op in feest oer dyn hûs praatst, dan wolst grutsk wêze."

TOEKOMST

Gevraagd naar wat de toekomst brengt, antwoordt Van der Duim: flexibel blijven, naar de markt kijken en aanpassen aan de omstandigheden. Collega-directeur Lont heeft zijn bedenkingen en denkt dat het in Nederland uit de hand gaat lopen wat regelgeving betreft. "De fraach nei wenten wurdt hieltyd grutter en der komt no mear de rem op." Bezwaarprocedures duren bovendien jaren. "Wy moatte der fansels om tinke as der earne in flearmûs is, mar de balâns tusken natuer en ekonomy is fuort."

Van der Duim hoopt dat de overheid gaat kijken naar het belang van de meerderheid, ook wanneer er één bezwaarmaker is tegen bijvoorbeeld honderd kandidaat-kopers bij een nieuwbouwproject. "Giet it dan om de maatskippij of om it yndividu? Der moatte wy goed nei sjen."

Bron: Leeuwarder Courant