TIM FIERANT

Bilkerts. Ze verdedigen hun eigen taal en cultuur te vuur en te zwaard. Dus nu het Bildt per 2015 door een Noord-Friese supergemeente opgeslokt lijkt te gaan worden, zou je denken dat ze zich massaal roeren. Niets van dat alles.

De Bilkerts die openlijk tegen herindeling protesteren zijn op een hand te tellen. Jan de Vries en Sjouke Feenstra, samen muziekduo 'The Feetwarmers', schreven een protestlied en begonnen de website redhetbildt.nl. Leendert Ferwerda, fractievoorzitter van partij Frije Bilkerts, valt burgemeester en wethouders regelmatig aan op de volgens hem makke houding waarmee de provincie wordt gevolgd. En Nieuwebildtdijker Harmen Teunissen plaatste afgelopen zomer een gitzwarte advertentie op de voorpagina van de Bildtse Post. 'Nee tegen herindeling' luidde de boodschap.

Aan de keukentafel bij Jan de Vries in Oudebildtzijl zitten de vier bij elkaar. Fel tegen de herindeling, teleurgesteld over de bijval die hun acties van de Bilkerts kregen. "Wy hewwe 'n groate achterban", benadrukt Ferwerda. In zijn strijd tegen herindeling is dat, hoe pijnlijk ook, niet te merken.

Nu de revolutie uitblijft, willen de vier op zijn minst een referendum. Op dit moment onderzoeken de beoogde fusiepartners (naast het Bildt Menameradiel, Leeuwarderadeel, Franekeradeel en Harlingen) nader uit welke kosten herindeling met zich meebrengt en wat voor iedere gemeente de 'kroonjuwelen' zijn die in een nieuwe, grote gemeente gekoesterd moeten worden. Voor de Bilkerts zijn dat met name de eigen taal, het Bildts, en de cultuur.

Tot nu toe tekenden 196 mensen de petitie op Redhetbildt.nl. De Vries: "Wy dochten dat d'r deur dy site wel 'n soart beweging komme sou. De minsen binne niet interesseerd. De respons fâlt ôns dik teugen."

Teunissen kreeg "wat skouderklopkes", meer niet. Ferwerda: "Men fynt ôns aksys wel simpatyk, de minsen fine 't goed dat wy 't doen, maar meer niet." Hij snapt wel waar het door komt. "'t Is niet dúdlik foor de minsen. At je straat ferandert, of je dorp, dan spreekt dat tot de ferbeelding. Maar de gemeente?"

De Vries: "'t Is krisis. Iedereen dinkt an syn baan, syn hypteek. Minsen sitte in de mangel, se hewwe genog an hur sels. Weinig reacties of niet, de mannen zijn onverminderd fel in hun protest. Herindelen wordt het Bildt fataal, daarover zijn ze het eens. De Vries: "Dan wort 't hier gewoan 'n wingebied. Trekke se sout en irpels út de grônd en kike feerder niet na ôns om." Feenstra: "Kyk naar Sint Anne. Dêr kin je nou op saterdegs 'n kanon ôfskiete. En in Stiens kin je je auto niet kwyt. Dy slag hewwe wy gewoan ferloren. Dat wort alleen maar erger in 'n groate gemeente."

Teunissen had vooral meer verwacht van het gemeentebestuur. "Sy ferkwânselje ús gemeente. Se rôpen dat der lekker in protte Bilkerts yn de nije rie moatte. Mar dan stride jo net foar it Bilt, mar foar jo eigen baan." Hij wil op zijn minst een referendum. "Hoe tinkt de befolking? Dat witte wy no net," Jaloers blikt hij naar het oosten, naar Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen. Die hoeven niet te fuseren van de provincie. En in Groningen hoor je helemaal nooit iets over herindeling, zegt hij.

Ook Ferwerda ziet graag een referendum. Maar dan moeten de Bilkerts eerst alle feiten goed op een rijtje hebben. Vooral de kosten. "It kellezy het nag nooit goed útlaid wêrom se koazen hewwe foor herindeling. Wêrom dat soa norig mot."

De hoop op een volksoproer heeft Teunissen nog niet verloren. "It kin wâze dat se noch wekker wurde." Mocht het tot een referendum komen, dan denkt Ferwerda dat zeker 80 procent van de Bilkerts tegen herindeling stemt. "Dêr mot dan dos naar lústerd worre. De provinsy kin dan dos niet sêgge: leuk probeerd?"