Genealogie van de Dankerts


De Danckerts vóór Danckert Taeckes.

Zoals in het vorige hoofdstuk al vermeld komen er in de eerste Bildtrekening, die van 1527/28, twee "meijers" voor met de naam Dankert.
Cornelis Danckartsz. heeft ruim 25 morgen in de Engelsmans cavel, oostelijk van de Oude Rijd bij Oude Leije, in pacht. In 1536/37 is hij nog steeds de huurder maar een zekere Thoenis Eeuwoutsz. is dan de gebruiker. Zijn zoon Danckert Cornelisz. huurt in 1547/48 zo'n 14 morgen zuidoostelijk van Oudebildtzijl. In 1566 leeft hij niet meer want dan is zijn weduwe de huurster.
Hartman Sannes, schrijver van de vier delen "GESCHIEDENIS VAN HET BILDT", verhaalt in deel I over de onrust onder de Bildtse meijers rondom 1525. De gerechtigden in naam van Keizer Karel V dachten hun rendement te kunnen verhogen door tussentijds een nieuwe inschrijving te houden. Maar de zittende huurders pikten dat niet zodat "sulcken rumoer onder den volcke op dat Bilt" ontstond, dat de hoge heren vreesden voor opstand. Er zaten al zes huurders, waaronder genoemde Cornelis Danckartsz in het gevang in Leeuwarden. De vrije inschrijving ging niet door.
De tweede Dankert in de Bildtrekening van 1527/28 was Jacob Danckertsz. met 35 morgen in de Pieter Scaerts cavel bij Berlikum. Tien jaar later heeft hij 41 morgen in huur en daarna komt hij niet meer voor.

Nyeuwen Anwas geheeten 't Buijtenbildt

In 1541 werd het land vóór de zeedijk, nu de Oudebildtdijk, uit naam van de Keizer voor het eerst verpacht. In de Bildtrekening 1542/43 lezen we: "ontfanck vanden nyeuwen Anwas geheeten 't Buijtenbildt: de eerste acker beginnende vande nyeuwen Zijll (Oudebildtzijl dus) westwaerts opgaende, vijfftich roeden breet langs den dijck heeft gepacht: Adriaen Danckerts om £ 15". Hij huurde ook de tweede kavel. In 1554/55 staat Adriaen te boek als huurder van de eerste drie kavels. Zijn weduwe heeft in 1566/67 en 1574/75 de eerste kavel nog in huur.
Adriaen Danckerts verdiende er ook nog wel eens wat bij want de Rentmeester betaalt hem in 1542 10 £ "ter cause van dat hij gemaict heeft twee dammen opt uijttergors van 't Bildt bij de Nueuwe Zijl ofte Leije". In de rekening 1546/47 lezen we, dat Adriaen Danckerts 32 stuivers krijgt uitbetaald voor de kosten, die hij gemaakt had voor de kettingdragers, die de afscheiding hadden gerepareerd op het Buijten-Bildt tussen het Keizerlijk domein en dat van de Abt van Mariëngaarde.
In de stukken van het Hof van Friesland komt in april 1587 ene Willem Woltersz. uit St Annaparochie voor als "oom en voormond voor Danckert Ariens weeskinderen". Dat zullen wel kleinkinderen van de eerder genoemde Adriaen Danckerts geweest zijn.

Patoor Dankert Fransz.

In de eerste eeuw van het Bildt komen we ook nog een Danckaert Fransz. tegen. Uit de rekening van "Claes Albrechtsz. Raet, Ontfanger vanden Ommeslagen vander Bildt in den jare 1575" blijkt, dat vier keer 30 £ wedde is uitbetaald aan Danckaert Fransz., Pastoor van St. Jacobiparochie. Pastoor Danckaert komt in 1580 voor de laatste keer voor in de rekening. Dat hield uiteraard verband met het afschudden van het Spaanse juk en het afzweren van het roomse geloof in deze contreien. Toen de Friese Staten rond dat jaar het roomse geloof hadden verboden konden de geestelijken kiezen tussen bekeren of vertrekken.
"Wat er van Heer Dankert Fransz. en de beide andere pastoors geworden is, weten we niet" schrijft Sannes op blz. 102. Maar in de boeken van het Hof van Friesland uit 1608 is sprake van een zaak van "Danckert Fransz. als voogd van Neeltien Lenerts sijn huijsvrouw contra Lenert Adriaens". Hij zal zijn geloof dus wel ingeruild hebben voor een vrouw....

Koster-schoolmeester Jan Jansz.

In 1570 heeft koster-schoolmeester Jan Jansz. in St Annaparochie in opdracht van de Rentmeester van de Staten van Friesland "een Caertken van des Mats. Biltlanden ende uytergorssen mette Dammen ende alle die huysen van de Pachters" gemaakt. Ten zuiden van Oude bildtzijl vinden we de bezittingen van "d' Olde Arjen Joosten". Op 13 mei 1605 droeg Crijntgen Lenartsdr. weduwe van Aeryen Joosten d'Olde te Vrouwenparochie haar 26 morgen gebruikte Bildtlanden met huis en schuur over aan Danckert Dircxz., haar schoonzoon want hij is getrouwd met Auck Aeryensdr. Crijntje houdt voor zichzelf nog 7 morgen aan en er wordt bepaald, dat ze "die camer tot mijn believen soo lang ick leve" mag gebruiken.
In 1610 kopen Danckert Dircxz. en Auck het gebruik van een plaats in de Zuidhoek onder Vrouwenparochie. In 1625 is Danckert Dircksz. met Dirck Jansz. Cuick getuige bij een eigenaardige weddenschap. Mr. Pijtter Luijties, chirurgijn te St Annaparochie koopt van Jochum Pijtters uit Leeuwarden "twee heerlijcke stucken silver, beijde sijden gesneden, met een Rijxdaeler in specie" voor de lieve som van 58 car. guldens. Als voorwaarde geldt. dat een zekere Hendrick Hendrix Pot, burger te Leeuwarden "uijt name van Jochum voorsz. reijst nae Jerusalem, de reijs volbrenght en wederom compt". Anders krijgt hij de beide zilverstukken om niet!
Na het overlijden van Auck Aeryensdr. trouwt Danckert Dircksz. op 5 augustus 1629 met Baeffke Dircksdr. Zij was ook nog maar kort weduwe want haar eerste man Arien Ariens leefde nog in de zomer van 1628. Op 28 juni 1630 wordt de nalatenschap van Arien Ariens geregeld. Danckert en Baeffke krijgen het land in pacht en ze nemen ook de opvoeding van de vier kinderen op zich.

Rebel Danckert Dircksz.

Omstreeks diezelfde tijd is er een hooglopend geschil tussen de Staten van Friesland en de pachters van Bildtplaatsen. Gedeputeerde Staten geven twee leden van hun College (Boelens en Viersen) opdracht "de huijzingen, hovingen en verdere dependentiën van dien van nog een 12-tal Bildtmeijers door de Heren van den Hove te doen tauxeren". Eén van die twaalf was Danckert Dircksz. In de Rentmeestersrekening van 1633/34 staat een lijst met verkochte plaatsen. Onder post 500 staat daar: "Sijmen Faber c.s. als coper van Danckert Dirx sate voor stuivergeld en 1e termijn coop-penningen 2.583 -- 6 -- 0". Overigens blijft Danckert Dircksz. deze schande bespaard want hij is dan al overleden.
Danckert Dircksz. had bij zijn eerste vrouw Auck Ariens een dochter: Geertie Danckertsdr. Geertie is eerst getrouwd geweest met Dirck Jansz. Samen hadden ze drie kinderen: Jan, Marrichie en Willem Dircks Jansz. Later is Geertie getrouwd met Sijmen Pijter Aukes (Veeren). Hij was van 1637 tot zijn dood in 1645 bijzitter voor Vrouwenparochie. Geertie Danckerts is in 1643 overleden, in het weesboek vinden we nog de inventarisatie van "alle goederen, actua en geregtigdheden ... door den doodlijke afgangh ontruimt en achter gelaten bij Geertie Danckerts". Naast de beschrijving van de plaats van 36½ morgen Oud Billand in de Zuidhoek wordt ook een opsomming van de levende have gegeven: "ses trekpaarden, seven melkkoeien, een twenter os, een enter bulle, een enter rier, 3 melkschapen, een ram, seuven lammeren, 3 calveren, twee oud varkens, vijf biggen, omtrent 24 à 25 hennen, omtrent 20 eijnders, een corf met bijen" enz.
De oudste zoon van Geertie Danckerts, Jan Dircks Jansz. was getrouwd met Marichie Bartouts Claesesdr. Zij kregen samen drie kinderen; de jongste zoon heette weer Danckert Jansz. Deze is op 21 januari 1644 in de kerk te St Annaparochie gedoopt: "Danckert --- Jan Dircks kint, die vader getuige".