Bedreigingen
De grootste bedreigingen van 't Bildts zijn volgens Klaas Dankert de mobiliteit van de
mensen en de invloed van het Hollands en het Engels. 'Ik sêg wel 's foor de grap 'die mingde
huweliken binnen op 'n duur de doadsteek foor 't Bildts,' aldus Dankert. Toch is er nog
voldoende vitaliteit wat het gebruiken van de Bildtse taal betreft. Klaas Dankert over het
gebruik van de streektaal in het onderwijs, de literatuur en de media"'Op scholen wordt in de
uren, die voor Fries op het rooster staan, ook aandacht gegeven aan 't Bildts. Er is een
commissie 'Bildts', 'meertaligheid' heet die groep nu, die veel werk verzet om lesboekjes en
andere leermiddelen beschikbaar te stellen. Er wordt dus op scholen geregeld aandacht besteed
aan 't Bildts. Een probleem is wel, dat er niet zoveel leerkrachten zijn die van 'huus út'
Bildts praten. Ook in de literatuur is 't Bildts nog een levende taal. Er zijn in de loop der
jaren heel wat boeken en gedichtenbundels in 't Bildts verschenen, voor jong en oud. Wat dat
betreft is het niet alleen een taal voor 'op 'e dyk'. Een aantal jaren geleden is ter
gelegenheid van een jubileum van de Stichting Ôns Bildt, de Bildtse Revu opgevoerd. Dat werd
een allemachtig groot succes, waar veel Bilkerts 'ainefel' van kregen.
De Bildtse Post heeft iedere week verschillende artikelen en andere bijdragen in 't Bildts.
Radio Eenhoorn heeft als lokale omroep vaste rubrieken in de Bildtse taal. In de bibliotheek
in St. Annaparochie is ook 't Bildts Dokumintasy Sintrum gevestigd. En de meeste
toneelverenigingen brengen op hun jaarlijkse uitvoering een Bildts of een in het Bildts
vertaald stuk op de planken.'
Bildtse bijbel
Klaas Dankert, die van 1989 tot 2002 de eerste burger op 't bildt was, over het gebruiken
van de bildtse taal in het openbaar bestuur: 'Toen ik nog burgemeester op 't bildt was hadden
we een volledig Bildtstalig college en praatten op een stuk of twee, drie na alle raadsleden
Bildts en Fries. Wel gaan de Bilkerts op een hele nuchtere manier om met het Bildts. Zo wilde
het gemeentebestuur jaren geleden alle bestaande straatnaamborjes voor zover nodig vervangen
door Bildtse bordjes. Maar de bewoners vonden dat maar geldverslinden en het plan is niet
doorgegaan.'
Hoewel Klaas Dankert niet geregeld in de kerk komt, is zijn indruk dat het Bildts 'niet
'n fast plakky op 'e preekstoel' heeft. Een bijbel in het Bildts is er niet, maar Dankert is er
van overtuigd, dat verscheidene Bilkerts, die als ze achter de pet met een Hogere communiceren, dat in hun eigen streektaal doen.
Trouwens het in 1996 door de Fryske Akademy uitgegeven woordenboek van het Bildts zou je wat
Dankert betreft best een Bildtse bijbel kunnen noemen.
Tot slot nog één vraag aan Klaas Dankert over zijn 'haitetaal'. Wat zou er verloren gaan als er
geen Bildts meer gesproken wordt? 'Dat zou de ergste verarming zijn die je bedenken kunt,
immers het meest eigene aan 't Bildt is zijn taal. die ademt het aard en het wezen van de
Bilkerts. Zonder 't Bildts is 't Bildt 't Bildt niet meer! 't Geeft de Bilkerts ook iets aparts
dat wat extra's geeft aan dit hoekje van Fryslân. Ik voel mij een rijk mens, dat ik dat extra's
ervaren kan doordat ik dat Bildts verstaan en invoelen kan.'
Bron: Friesland Post
|