|
|
Leeuwarden, 18 november 2017
Als de provincie het niet oppakt, komt er niets van terecht, zei commissaris van de koning Arno Brok over de bestuursovereenkomst Frysk Taalbelied.
"Tsjoch, op it Biltsk". Met het uitbrengen van die toost werd gistermiddag op het Provinciehuis de ondertekening gevierd van de bestuursovereenkomst Frysk Taalbelied. De bestuursovereenkomst is opgesteld in verband met de herindeling die per 1 januari drie nieuwe gemeenten oplevert: Waadhoeke, Súdwest-Fryslân en Leeuwarden.
Er waren dan ook negen bestuurders aanwezig om hun handtekening te zetten. Wethouders en burgemeesters van de gemeenten die aan de fusies meedoen, gedeputeerde Sietske Poepjes en commissaris van de koning Arno Brok. Er komt nog een tiende handtekening.
Lees het hele artikel (pdf) >>
Sint Annaparochie, 8 november 2017
Nieuws dat er uit nieuw onderzoek zou blijken dat het Bildt geen taal is, hield de gemoederen afgelopen weekend bezig; juist op de 'afscheidsdag'. Burgemeester Gerrit Krol vatte de koe zaterdag direct bij de hoorns: ”We moeten opnieuw een taalstatus aanvragen in Den Haag.”
De discussie of het Bildts wel of niet officieel een taal is, is vooral een linguďstische, wetenschappelijke discussie. Dát Bilkerts Bildts praten, is een feit, zo wilde ook burgemeester Krol aangeven zaterdag, in zijn toespraak na de onthulling van het kunstwerk van Henk Rusman, op de rotonde bij St.-Annaparochie.
"Er is nog nooit zoveel aandacht geweest voor het Bildts als dit jaar. Dat moeten we ook zien vast te houden. Uit nieuw onderzoek zou blijken dat het Bildts geen taal maar een dialect is. Het is de ene onderzoeker tegenover de andere. Ik vind dat dat verder onderzocht moet worden. Maar het laat onverlet dat voor de Bilkerts het Bildts hun taal is. Het zou goed zijn om wederom naar Den Haag te gaan, om bij de nieuwe minister opnieuw te pleiten voor een status voor het Bildts," zo zei Krol.
Amsterdam, 3 november 2017
Het Bildts is van oorsprong een Nederlands dialect dat later Friese invloeden heeft gekregen. Dat concludeert onderzoeker Arjen Versloot van de Universiteit van Amsterdam. En dat is opvallend, want een jaar geleden kwamen drie andere onderzoekers tot een andere conclusie: zij schreven dat het Bildts een mengtaal is. Dat het Fries en het Bildts op sommige gebieden toch op elkaar lijken, komt volgens Versloot onder andere door Friese taalontwikkelingen in de 18e en 19e eeuw en later door Nederlandse invloeden op het Fries.
Versloot: "Het Bildts is begonnen als variant van het Nederlands. Toen Het Bildt in de 16de eeuw werd ingepolderd, trokken Hollanders en Friezen naar het gebied om er te gaan wonen. Zij spraken Hollands mei elkaar, maar niet het Nederlands zoals wij dat nu kennen. Dus geen 21ste eeuws standaard-Nederlands. Het was Hollands uit de 16de eeuw. Die taal heeft zich door de eeuwen heen ontwikkeld tot het standaard-Nederlands zoals wij dat nu kennen. Het Fries is ook veranderd door de eeuwen heen.
Lęs it hiele berjocht >>
Leeuwarden, 13 oktober 2017
Gedeputeerde Staten van Fryslân hebben maandag een bestuurlijke overeenkomst opgesteld, waarin afspraken staan om het Bildts in Waadhoeke te beschermen. De provincie wil dat alle (herindeling-)burgemeester, de CdK Arno Brok en ook minister Roland Plasterk de overeenkomst ondertekent.
Provincie Fryslân gaat in de overeenkomst verder dan wat de gemeenten zelf over de Bildtse taal afspraken in het herindelingsontwerp. De provincie wil garanties dat het Bildts beschermd en de meertaligheid ‘gekoesterd’ wordt. De overeenkomst moet voor 1 januari 2018 ondertekend worden, richt zich ook op het Fries en geldt voor alle herinrichtingsgemeenten.
De provincie neemt haar rol als ‘taalschipper’ serieus, blijkt uit de overeenkomst. Dit is opmerkelijk, omdat de Bildtse taal niet onder het Europees Handvest wordt erkend. Toch wil de provincie dat het taalbeleid van Waadhoeke ook voor het Bildts verder gaat dan nu het geval is. Men stelt er enkele eisen aan: Waadhoeke moet een concreet plan van aanpak opstellen over de uitwerking van het taalbeleid en de borging ervan.
Lees het hele artikel >>
Oudebildtzijl, 9 oktober 2017
Het Bildts kreeg vorig jaar niet de status van taal. Hoe kunje het dan toch beschermen, nu het Bildt opgaat in een grotere gemeente?
Het Bildts is geen zelfstandige taal, maar een mengtaal, oordeelde de Taalunie. Op basis daarvan wees minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken vorig jaar het verzoek af om het Bildts als taal te erkennen. Dat betekent dat het Bildts niet dezelfde overheidsbescherming krijgt als het Fries of het Stellingwerfs (het Nedersaksisch).
Wel kwam er van de Taalunie 10.000 euro voor onderzoek naar de toekomst van het Bildts en andere mengtalen. De eerste stap van dat onderzoek is zaterdagochtend gezet met een symposium in Aerden Plaats in Oudebildtzijl.
Lees het hele artikel (pdf) >>
Sint Annaparochie, 3 oktober 2017
Het Bildts begint op achterstand als het per 1 januari 2018 opgaat in de gemeente Waadhoeke. Dat waren de waarschuwende woorden van CDA-Kamerlid Harry van der Molen afgelopen vrijdag, bij zijn bezoek aan Bildts Aigene in St.-Annaparochie. Het Bildt en de Bilkerts zullen zelf hun plek moeten bevechten in de nieuwe gemeente, was zijn boodschap. “It taalbelied moat fan it begin ôf goed regele wurde.”
Van der Molen kwam vrijdag langs bij Bildts Aigene. Hij loste daarmee een belofte in die hij gedaan had nadat een Bildtse delegatie eerder dit jaar een petitie aan de Tweede Kamer aanbood om de Bildtse taal erkend te krijgen. De petitie zorgde voor veel media-aandacht en ‘goodwill’ op het Bildt en daarbuiten, maar een status kwam er niet. En het bleef daarna oorverdovend stil vanuit Den Haag.
Lees het hele artikel >>
Sint Annaparochie, 15 februari 2017
Inwoners van de gemeente Het Bildt in Friesland strijden voor erkenning van hun taal: Het Bildts.
Een eigen taal vinden zij, dat zich onderscheid van het Fries. Daarom willen ze graag dat het een status krijgt op Europees niveau vergelijkbaar met het Limburgs, het Nedersaksich en het Fries.
Jammer alleen dat minister Plasterk een streep door dit plan heeft gezet omdat hij het een streektaal vindt. Voor de bewoners van Het Bildt extra zuur omdat aan het eind van dit jaar de gemeente opgaat in een grote gemeente en de naam van Het Bildt letterlijk van de kaart verdwijnt.
Beluister hier de reportage van woensdag 15 februari >>
Ljouwert, 15 februari 2017
Yn Provinsjale Steaten fan 15 febrewaris komt de FNP mei in moasje 'It Bildts as erkende streektaal'. Mei de moasje wolle de yntsjinners de Bilkerts in hert űnder de riem stekke dy’t beskerming, erkenning en aksje fan de oerheid freegje foar har taal en identiteit.
FNP wurdfierder Corlienke de Jong wiist derop dat it Bildtsk as streektaal it meast manifeste elemint is fan in sterk fielde lokale Bildtske identiteit. ‘Wy stypje de Bilkers yn it stribjen nei erkenning en sjogge ek wol it risiko dat it Biltsk aanst űndersnijt yn de nije grutte gemeente Waadhoeke nei de fusy op 1 jannewaris 2018. Benammen ek yn it űnderwiis.’
De Jong: ‘Dęrom is it no saak om dingen yn it foar goed te regeljen. It Bildtsk hat al in erkenning krigen as streektaal yn it Provinsjaal belied. Mar it soe goed węze dat de Bilkerts ek in posysje krije yn it Europeesk Hânfęst foar lytse talen, en yn it nije gemeentlike taalbeliedsplan, dat no opsteld wurde moat yn ferbân mei de fusy.’
De petysje fan Stichting Bildts Aigene hat mei 1300 neffens de lokale ferhâldingen in soad stipe krigen. Dęrom is it spitich dat de minister en de Twadde Keamer fierder gjin aksje űndernimme. ‘Mar wy hâlde oan as storein en jouwe in dúdlik sinjaal as Steaten fan Fryslân’, sa seit de FNP.
Den Haag, 9 februari 2017
Een delegatie van Bildts Aigene en het Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) heeft gisteren in Den Haag de petitie 'Tweede Kamer: Erkin de Bildtse taal' overhandigd aan enkele Kamerleden. De petitie is in krap twee weken door 1310 mensen ondertekend.
In het parlement werd de petitie in ontvangst genomen door Pia Dijkstra (D66), voorzitter van de commissie Binnenlandse Zaken, en zes andere Kamerleden, waaronder Lutz Jacobi (PvdA). De petitie, en het Bildts zelf, werd kort besproken. Voor Dijkstra was het Bildts niet onbekend, haar moeder komt van Westhoek. Toezeggingen hebben de Kamerleden niet gedaan, maar Rennie Steensma van Bildts Aigene spreekt van een geslaagde actie. ”Wij hewwe alle tiid kregen om ôns ferhaal te doen. Dijkstra het de petisy in ontfangst nommen, de anderen hewwe ’n kopy in ’t Bildts en Nederlâns metkregen. Ok hewwe wij se ’t folgende sechy metgeven en útlaid: ’Die’t syn aigen taal fersmyt, raakt syn diepste wezen kwyt’. Dat boadskip kwam wel over dink ik. Wij binne tefreden.”
Lees het hele artikel >>
Sint Annaparochie, 8 februari 2017
Wel eens gehoord van het Bildts? Dat wordt gesproken door inwoners van een groep dorpen in Noord-Friesland. Zij willen nu die taal tot streektaal laten uitroepen en hebben daarvoor 1200 handtekeningen verzameld.
Zo'n 4800 mensen spreken het Bildts, een soort Hollands-Fries mengelmoesje. De gemeente wordt binnenkort opgenomen in een nieuwe gemeente en heet dan ook niet meer 'Het Bildt', maar 'Waadhoeke'. Een overwegend Friese gemeente. Om daar stevig hun mannetje in te kunnen staan, is het volgens de Bildtenaren nodig om de Bildtse taalstatus te krijgen.
Ook zal deze streektaalstatus kunnen voorkomen dat het Bildts verdwijnt, want dat zou erg zijn, zegt Rennie Steensma van de actiegroep Bildts Aigene: 'De taal is voor ons heel belangrijk want het is een stukje van onszelf. Als we Bildts horen, zijn we thuis.'
Lees het hele artikel >>
Sint Anne, 7 febrewaris 2017
Op de dei dat in delegaasje fan acht Bilkerts in 'petisy' foar de erkenning fan it Biltsk oanbiedt oan de Twadde Keamer stiet yn groep 6 fan de kristlike Slotschool yn Sint-Anne Biltske les op it lesroaster.
Dy les bestiet út Biltsk rappe, in Biltsk histoarysk ferhaal, Biltsk prate en Biltsk lęze. In materiaal foar de Biltske les wurdt allegearre yn de eigen gemeente űntwikkele troch de kemissy meertalighyd, dęr't ek juf Marijke Bloembergen diel fan útmakket.
De bern binne aardich posityf oer de Biltske les.
Sjoch hjir de reportaazle op omrop Fryslân >>
Den Haag, 7 februari 2017
In delegaasje fan acht Bilkerts oerlange tiisdeitemiddei yn Den Haag in petysje oer de Biltske taal. Se hoopje hjirmei dochs noch offisjele erkenning foar it Biltsk te krijen. De petysje hat 1.310 hantekeningen krigen.
De inisjatyfnimmers, űnder de namme fan Bildts Aigene, hawwe noed oer de Biltske taal. Kommend jier giet de gemeente It Bilt mei Menameradiel en Frjentsjerteradiel op yn fúzjegemeente Waadhoeke. Se binne benaud dat it Biltsk yn 'e knipe komt as net offisjeel fęstlein is dat it in streektaal is.
Oft de petysje om dęr wat oan te dwaan wat úthellet, wurdt woansdei dúdlik. Dan praat de Twadde Keamer plenęr oer de weryndieling yn 'e Waadhoeke, mar ek oer dy fan Ljouwert/Ljouwerteradiel en twa weryndielings yn Grinslân. Der is woansdei in oere foar it debat útlutsen.
De Biltske artyst Hein Jaap Hilarides oer de petysje foar de erkenning fan it Biltsk >>
Den Haag, 7 februari 2017
Rond de twaalfhonderd handtekeningen voor het erkennen van het Bildts als taal worden vandaag overhandigd aan de Tweede Kamer.
Het grootste aantal steunbetuigingen is verzameld via de online-petitie ‘Erkin de Bildtse taal’, die twee weken online stond. Achthonderd medestanders zetten hun handtekening. Daarnaast werden zo’n vierhonderd schriftelijke handtekeningen ingezameld.
In een gehuurd busje met acht personen vertrok vanochtend een Bildtse delegatie naar de Tweede Kamer om de handtekeningen aan te bieden. De inzittenden zijn vertegenwoordigers van het Bildts Dokumintasysintrum, het EBLT (Europeesk Buro foar Lytse Talen) en de Stichting Bildts Aigene.
Lees het hele artikel (pdf) >>
Sint Anne, 6 febrewaris 2017
No tiisdei giet in delegaasje fan Stichting Bildts Aigene nei Den Haach mei in 'petisy' foar de erkenning fan de Biltske taal foar de keamerkommisje fan ynlânske saken. Stichting Bildts Aigene begűn op 25 jannewaris mei dy petysje en hat yntusken al mear as tűzen hantekens sammele. De petysje koe sawol online as yn de Bildtse Post set wurde.
Bildts Aigene fynt de petysje nedich omdat minister Ronald Plasterk ein ferline jier it fersyk fan de gemeente om de taal te erkennen ôfwiisde. Bildts Aigene fűn dy ôfwizing net terjochte.
De Twadde Keamer praat ien dei letter, op woansdei 8 febrewaris, plenęr oer de weryndieling yn Noardwest-Fryslân. Neffens it foarstel sil de gemeente It Bilt op 1 jannewaris 2018 mei Frjentsjerteradiel, Menameradiel en in diel fan Littenseradiel opgean yn de nije gemeente Waadhoeke. Op It Bilt binne in soad minsken benaud dat de eigen taal űndersnije sil yn dy nije grutte gemeente.
Lees het hele artikel >>
Sint Anne, 26 jannewaris 2017
De Bilkerts komme op 'e nij yn aksje foar de erkenning fan de Biltske taal. De Bilkerts wolle yn febrewaris de Twadde Keamer yn in petysje freegje om dy taal offisjeel te erkennen. Fia hűs-oan-hűskrante de Bildtse Post krigen woansdei alle Bilkerts it fersyk om har hantekening űnder de petysje te setten.
Der stiet in petysje yn de krante, mar de petysje kin ek on-line tekene wurde en yn it Biltsk dokumintaasjesintrum yn Sint-Anne.
De gemeente It Bilt frege begjin ferline jier oan minister Plasterk fan Ynlânske saken om it Biltsk te erkennen. Plasterk wiisde dat advys yn desimber ôf op basis fan in negatyf advys fan de Nederlânske Taalunie. Plasterk liet de gemeente yn syn brief witte dat it Biltsk gjin taal, mar in dialekt is. Plasterk is dęrmei mis, fynt Stichting Bildts Aigene. "'t Bildts is gyn Frys, gyn Nederlâns, maar 'n mingtaal met aigen idioom en woordeskat."
Sjoch hjir de útstjoering >>
Sint Annaparochie, 25 januari 2017
Stichting Bildts Aigene vraagt de Tweede Kamer via een petitie de Bildstse taal te erkennen.
De stichting vindt het onterecht dat minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken de status van het Bildts als officiële taal heeft afgewezen. Dit volgens het advies van de Taalunie, die stelt dat het Bildts een dialect is met elementen van de Nederlandse en Friese taal.
Volgens de initiatiefnemers is het Bildts wel degelijk een volwaardige taal met een eigen idioom en woordenschat. De status van officieel erkende taal is nodig om de Bildstse taal te beschermen, schrijft de stichting op de website.
126 mensen hebben de petitie tot nu toe getekend. Om het burgerinitiatief op de politieke agenda te krijgen zijn minimaal 40.000 handtekeningen nodig
Sint Annaparochie, 17 december 2016
Het Bildts wordt niet erkend als een officiële taal. Dat heeft minister Ronald Plasterk gisteren gemeld aan de gemeente het Bildt.
De gemeente vroeg de minister in februari om het Bildts toe te voegen aan de lijst van beschermde talen, en werd daarin gesteund door de provincie. De gemeente vreest voor de toekomst van het Bildts, omdat de Bildtstaligen per 2018 een minderheid vormen in de nieuwe gemeente Waadhoeke.
De minister onderschrijft in een brief het belang van het Bildts als onderdeel van de cultuur en identiteit van het Bildt. Toch kan hij het verzoek niet honoreren, omdat het Bildts geen taal, maar een dialect is. Plasterk baseert dat op een advies van de Taalunie, waarin het Bildts niet als een regionale taal, maar als 'een variëteit van zowel het Nederlands als het Fries' wordt gezien. Datzelfde geldt volgens de Taalunie voor het Amelands en het Stadsfries. Volgens het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden mogen dialecten niet op de lijst van beschermde talen staan.
Lees het hele artikel >>
Straatsburg, 17 december 2016
De Ried fan Europa hat stevige krityk op Nederlân as it giet om it beskermjen fan de minderheidstalen Frysk, Nedersaksysk en Limburchsk. De Ried fan Europa fynt dat it űnderwiis yn it Frysk folle better moat.
Der is no mar sa'n bytsje Frysk op skoalle, dat in soad Friezen de eigen taal skriftlik űnfoldwaande yn de macht hawwe. Ek op guon trijetalige skoallen is it oantal oeren Frysk oan de meagere kant, sa skriuwt de Ried.
Yn it rapport hat de Ried fan Europa ek omtinken foar it Biltsk. Dy taal is noch net offisjeel erkend, mar de gemeente It Bilt hat earder it jier wol erkenning oanfrege yn ferbân mei de gemeentlike weryndieling. De Ried fan Europa fynt dat de Ryksoerheid hjir gau in beslút oer nimme moat. It Nedersaksysk - dęr't it Stellingwerfsk űnderdiel fan is - fertsjinnet neffens de Ried fan Europa de status fan 'regulier skoalfak'.
Lęs it hiele berjocht >>
Den Haag, 9 december 2016
Gedeputeerde Sander de Rouwe vraagt het rijk haast te maken met de finale goedkeuring voor de herindeling in NoordwestFriesland. Ook erkenning van het Bildts moet er snel komen.
De Rouwe zei dat gistermorgen tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer. Hij voerde er het woord samen met de burgemeesters Ferd Crone (Leeuwarden), Johanneke Liemburg (Littenseradiel) en Tom van Mourik (Menameradiel).
De Rouwe hoopt dat de Tweede Kamer voor de verkiezingen van maart akkoord gaat. Met name voor de betrokken ambtenaren in de zeven gemeenten zou dat "heel fijn zijn". Per 2018 wordt Littenseradiel opgedeeld en gaan Menameradiel, Franekeradeel en het Bildt op in De Waadhoeke. "Een huzarenstukje."
Lees het hele artikel (pdf) >>
Amsterdam, 23 november 2016
Taalkundige Marc van Oostendorp van het Meertens Instituut vraagt zich af of de recente wetenschappelijke publicatie over de status van de Bildtse taal wel een ondersteuning is voor de erkenning van deze taal.
Van Oostendorp brengt zijn twijfels naar voren in het online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek Neerlandistiek. Terwijl de schrijvers van het wetenschappelijk artikel in de International Journal of the Sociology of Language zeggen dat hun onderzoek uitwijst dat het Bildts een mengtaal is en geen dialect, wijst dit onderzoek volgens Van Oostendorp juist uit dat het Bildts een dialect van twee officiële landstalen is, namelijk van het Hollands en het Fries.
Om bij minister Ronald Plasterk stevig beslagen ten ijs te komen, is een wetenschappelijke publicatie een goede ondersteuning. Maar Van Oostendorp ontleedt Bildtse zinnen en stelt dat die duidelijk te traceren zijn tot het Hollands. Om preciezer te zijn: het Zuid-Hollands dat in de vroege zestiende eeuw gesproken werd tussen Rotterdam en Den Haag. Dit komt overeen met het feit dat de mensen die zich vroeg in de zestiende eeuw, nadat het Bildt bedijkt was, in het gebied vestigden uit deze regio kwamen.
Lees het hele arikel (pdf)>>
Leeuwarden, 22 november 2016
Er is weer een stap gezet naar de erkenning van het Bildts als zelfstandige taal.
Deze maand publiceerden onderzoekers Paulus van Sluis (University of Wales), Erik Hoekstra en Hans van de Velde van de Fryske Akademy een wetenschappelijk artikel in International Journal of the Sociology of Language.
Daarin concluderen ze dat Bildts niet een Fries of een Nederlands dialect is, maar een mengtaal.
Klik hier voor de samenvatting (engels) >>
Westhoek, 1 augustus 2016
Fryslân heeft een grote verscheidenheid aan streektalen en dialecten. Sommige dialecten zijn bijna uitgestorven en andere springlevend. Het Friesch Dagblad zoekt deze zomer uit hoe het met de streektalen en dialecten van Fryslân is gesteld. Vandaag: Bildts en Amelands.
Myn Bildt, dou bist ‘n keuninkryk, hangt aan de wand van Sytse Buwalda’s woning bij de Oude-Bildtdijk. Tussen deze dijk en Fryslân is in de zestiende eeuw de eerste Bildtpolder drooggelegd en bevolkt door dijkwerkers uit Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant. Zij namen hun taal mee, die zich in de Friese omgeving ontwikkelde tot het huidige Bildts.
"Die tekst hew ik op ‘n bôrd sette laten, doe’t ôns hait-en-die 25 jaar troud waren", vertelt Buwalda. "Sij binne baidegaar an de Ouwe-Dyk geboren. Ons hait waar taalkundige en sâg foor de oorlog al in, dat ‘t Bildts unyk waar en dat d’r heel wat deen worre most om die taal te behouwen". Vader Hotze Sytses Buwalda begon de taal te inventariseren en heeft de spelling en de grammatica vastgelegd en deels zelf ontworpen. ,,Foor de spelling het hij ‘t Frys as basis nommen." Dit werk resulteerde uiteindelijk in het Bildts woordenboek waarvan in 1996, twee jaar na zijn overlijden in 1994, de eerste druk verscheen.
Lees het hele artikel >>
Leeuwarden, 6 juli 2016
Fryslân geeft haar zegen aan de nieuwe gemeente Waadhoeke. Volgens de provincie is het herindelingsbesluit in orde en is voldaan aan enkele voorwaarden, zoals inspraak. Wel benadrukt de provincie dat een officiële status voor het Bildts van groot belang is, zodat de taal geen negatieve gevolgen van de herindeling ondervindt.
Dat schrijven Gedeputeerde Staten in hun herindelingsadvies aan minister Plasterk. De minister moet uiteindelijk de nieuwe Waadhoeke-gemeente goedkeuren. Maar Plasterk moet zich binnenkort ook buigen over een mogelijke taalstatus voor het Bildts, die door het Bildt is aangevraagd. Een taalstatus is niet los te zien van de herindeling, oordeelt de provincie.
"Voor meer dan 50% van de huidige inwoners van gemeente het Bildt is de Bildtse taal hun eerste taal: 6.000 van de 11.000 inwoners spreken en gebruiken immers dagelijks het Bildts. In de nieuwe gemeente Waadhoeke van 46.500 inwoners zullen de verhoudingen totaal anders zijn. Dit heeft ertoe geleid dat het Bildt een stevig onderbouwde aanvraag bij het Rijk heeft ingediend om het Bildts te erkennen onder Deel II van het Europees Handvest voor regionale talen of taken van minderheden," zo schrijven Gedeputeerde Staten.
Lees het hele artikel >>
Sint Annaparochie, 26 april 2016
Elf cursisten krijgen vanavond als laatsten hun diploma Bildts van Henk Kas. Na 37 jaar stopt hij. EduBildts en nieuwe docenten volgen hem op.
Anderhalf jaar is er gewerkt aan de voortzetting van de cursus Bildts voor Bildtstaligen, vertelt Janny Bouma van de Stichting Ons Bildt. Bouma volgde in 1994 de cursus voor Bildtstaligen en volgt Kas nu op als cursusleider, samen met Cees Zijlstra uit Oudebildtzijl. Anna Leijstra van Nij Altoenae geeft de lessen voor niet-Bildtstaligen.
Daarnaast zijn bij Kas thuis vijftien filmpjes opgenomen waarin hij met Femke Keizer via de vraag-antwoordmethode van alles over het Bildts schrijven uitlegt. De fimpjes maken deel uit van de cursus EduBildts: achttien lessen via internet. Wie één tot twee uur per week oefent, kan in een half jaar de cursus afronden, schat Bouma.
Lees het hele artikel (pdf) >>
Sint Annaparochie, 26 februari 2016
Vrijdag 19 februari ging de aanvraag voor het erkennen van het Bildts als minderheidstaal onder het Europees Handvest de deur uit. Het Bildts werd gevierd op deze zonnige, feestelijke dag, maar waarschuwende woorden over de hobbelige route naar zo’n erkenning echoden na. "De taal skruwt om ’n status."
Het was ’a very special day’ voor het Bildts, zei wethouder Boukje Tol in de Aerden Plaats op Ouwe-Syl. Daar werd ’s middags de aanvraag om het Bildts te laten erkennen als minderheidstaal ondertekend. Die ondertekening gebeurde met de volle steun van provincie Fryslân en fusiepartners Menameradiel en Franekeradeel.
Wethouders van beide gemeenten zetten hun krabbel onder een ondersteuningsverklaring, waarmee ze wilden laten zien: ook in de nieuwe gemeente Waadhoeke wordt het Bildts gerespecteerd. Burgemeester Krol was blij met die steun, maar tegelijkertijd helder over de gevaren van de herindeling. "'t Frys en Nederlâns hewwe as rykstalen ’n sterke pesisy. Dat wille wij ok foor de sesdúzzend mînsen die’t Bildts prate.De taal fraagt, skruwt der hest om. Seker sien toekomstige ontwikkelings as de herindeling. At dut lukt is dut ’n bovenslag."
Lees het hele artikel >>
Oudebildtzijl, 20 februari 2016
Met steun van de fusiegemeenten Menameradiel, Littenseradiel en Franekeradeel is de aanvraag voor erkenning van het Bildts onder het Europees Handvest gisteren de deur uitgegaan.
De samenvoeging van het Bildt met de drie andere gemeenten tot Waadhoeke in 2018 vormt de aanleiding om de erkenning in gang te zetten. De gemeente het Bildt zorgt nu nog voor bescherming en ondersteuning van de taal die door zesduizend van de elfduizend inwoners wordt gebruikt. In de nieuwe gemeente vormt de taal een minderheid.
Daarom richtte het Bildt al eerder de stichting Bildts Aigene op, die de Bildtse cultuur moet gaan beschermen. De stichting was gisteren ook een van de ondertekenaars van de aanvraag, evenals de provincie Fryslân en het EBLT (Europeesk Buro foar Lytse Talen).
Lees het hele artikel (pdf) >>
Oudebildtzijl, 16 februari 2016
Een historische dag: Komende vrijdag wordt de aanvraag voor erkenning van het Bildts als minderheidstaal officieel ingediend. Kamerlid Lutz Jacobi, vice-voorzitter van de commissie Binnenlandse Zaken, zal de aanvraag op Ouwe-Syl in ontvangst nemen, waarmee gemeente het Bildt minister Ronald Plasterk vraagt het Bildts toe te voegen aan de lijst van beschermde talen in Hoofdstuk II van het Europees Handvest voor Regionale Talen en Talen van Minderheden van de Raad van Europa.
In opdracht van de gemeente is een jaar gewerkt aan de aanvraag. Ze kreeg daarbij hulp van o.a. de provincie, Mercator, het Europeesk Bureau foar Lytse Talen (EBLT) en de Fryske Akademy.
Nadat Jacobi de aanvraag in de Aerden Plaats in ontvangst genomen heeft wordt deze ook aangeboden aan Nils Torvalds. De Finse europarlementariër is voorzitter van de commissie "Minorities" van het Europees Parlement. Torvalds is vrijdag als gast van het EBLT in Fryslân op werkbezoek. Daarna wordt het complete dossier naar de Raad van Europa verstuurd.
Lees het hele artikel >>
Sint Annaparochie, 23 december 2015
Voor de zomer van 2016 dient de gemeente de aanvraag in om het Bildts erkend te krijgen als officiële minderheidstaal. De taal moet erkend worden onder het Europees Handvest voor Minderheidstalen.
Dat zei wethouder Boukje Tol donderdag tijdens de raadsvergadering. Om het Bildts erkend te krijgen, moeten wetenschappelijke bewijzen overlegd worden dat het daadwerkelijk een taal is, en geen dialect. Paulus van Sluis, onderzoeker bij de Fryske Akademy, ziet daar kansen toe. Zijn vorig jaar verschenen ’Seven Perspectives on Bildts’ was de eerste stap, en hij werkt aan een nieuwe publicatie.
Volgens Tol ligt de bal nu bij de gemeente. Men zoekt nog iemand die de officiële aanvraag gaat schrijven, want dat luistert nauw. “Sa’n oanfraach moat in ien kear goed.” De gemeente wordt bij de aanvraag ondersteund door de provincie, Fryske Akademy en het Europeesk Bureau foar Lytse Talen.
Sint Annaparochie, 16 juli 2015
Om het Bildts te 'hoeden en noeden' wil de gemeente de taal laten erkennen onder het EU Handvest voor minderheidstalen. Zo'n erkenning kan veel opleveren: bescherming, monitoring van de taal en een sterkere structuur van organisaties die zich met de taal bezighouden. Tegelijkertijd verplicht het de gemeente zelf ook om meer aan het Bildts te doen.
Begin 1999 was het feest in het noordoosten van Portugal, in en rond het kleine stadje Mirando do Douro. Een kleine gemeenschap van zo'n 10.000 mensen spreekt er Mirandees, een in de 12e eeuw ontstane taal. In '99 werd de taal door het Portugees parlement officieel uitgeroepen tot tweede rijkstaal, zoals het Fries hier in Nederland.
Toch was het feest van korte duur, zo beschrijft de Portugese linguďst Cristina Martins. Het mocht dan de tweede rijkstaal geworden zijn, er werd nog minder voor gedaan dan voor het Bildts hier. De enige leraar moest zelf voor lesmateriaal zorgen. Binnen het reguliere onderwijs werd neergekeken op de kleine taal; volgens sommigen was er zelfs sprake van 'repressie' tegen de taal. Daarnaast schaamde een deel van de 'native speakers' zich voor de eigen taal, volgens Martins. Er waren geen lokale media die de taal gebruikten en instituten ter behoud van de taal vielen om door ruzie en geldgebrek: in 2004 was de erkenning slechts een dode letter.
Lees het hele artikel >>
Sint Annaparochie, 3 juli 2015
Het Bildts is een zelfstandige taal en kan voorgedragen worden voor erkenning onder het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden.
Die conclusie trekt taalonderzoeker Paulus van Sluis. Hij werkt voor Mercator, onderdeel van de Fryske Akademy. In opdracht van de gemeente het Bildt onderzocht de Fryske Akademy de status van het Bildts.
Dat erkenning aangevraagd kan worden, betekent niet dat die er ook komt. Uiteindelijk beslist de Nederlandse overheid over de voordracht. De zwaarte van erkenning verschilt ook.Het Fries valt onder deel drie en heeft daardoor een hogere bescherming dan bijvoorbeeld het Stellingwerfs dat onder deel twee valt.
Om bij minister Ronald Plasterk goed beslagen ten ijs te komen voor een aanvraag onder deel twee, is een wetenschappelijke publicatie van grote waarde. Van Sluis publiceert ditwetenschappelijke artikel binnen twee maanden.
Lees het hele artikel (pdf) >>
Harkje nei Ali Bronger en űndersiker Paulus van Sluis (omrop Fryslân) >>
Sint Annaparochie, 2 juli 2015
Op donderdag 2 juli werd in het gemeentehuis het rapport “Seven perspectives on Bildts” gepresenteerd.
Het onderzoeksrapport, dat in opdracht van gemeente het Bildt is uitgebracht door kenniscentrum voor meertaligheid Mercator van de Fryske Akademy, schetst een visie op een Bildts taalbeleid in de aanloop naar 2018, wanneer de gemeente zal opgaan in de nieuwe gemeente Westergo.
Het Mercator-rapport plaatst de Bildtse taalstatus in Europees perspectief en verkent de kansen voor en de verwachte uitkomsten van erkenning van de Bildtse streektaal binnen het Europees Handvest voor Regionale en Minderheidstalen. De taalstatus wordt vergeleken met zeven andere Europese minderheidstalen, waarvan sommige door het Handvest worden beschermd en andere niet.
Hiermee biedt het rapport handvaten om het effect van erkenning binnen het Handvest af te wegen tegen de alternatieven. Taalonderzoeker Paulus van Sluis schreef het rapport.
Sint Annaparochie, 5 maart 2015
Een speciaal aangestelde medewerker zal gedurende drie maanden onderzoek doen naar hoe het Bildts als regionale taal erkend kan worden, onder het Europees Handvest voor Regio- en Minderheidstalen.
De Fryske Akademy en Mercator (Europeesk Kennissintrum foar Meertalichheid en Taallearen) hebben daarvoor een vacature uitgezet, op verzoek van gemeente het Bildt. De uiterlijke inzendtermijn voor sollicitaties was op 16 februari.
De onderzoeker krijgt een werkplek op de Fryske Akademy in Leeuwarden. Het gaat om vergelijkend onderzoek. De medewerker gaat een inventarisatie maken van kleine Europese talen die in een vergelijkbare situatie als het Bildts verkeren. Uiteindelijk moet dit eindigen in een beleidsadvies.
Gemeente het Bildt wil - mede met het oog op de aanstaande herindeling - dat het Bildts een hogere status krijgt. De taal moet daardoor beter geborgd worden, ook als het Bildt opgaat in een groter geheel.
Sint Annaparochie, 7 november 2014
Voordat de gemeente het Bildt opgaat in een fusiegemeente in 2018 moet de Bildtse taal veilig gesteld zijn. De gemeente onderneemt in 2015 actie, aldus wethouder Boukje Tol gisteren op vragen van de Frije Bilkerts.
Met de Fryske Akademy wordt samengewerkt om het Bildts erkend te krijgen als streektaal in het Europees Handvest voor regionale talen. Er komt een aanvraag richting provincie. Dit moet via de Tweede Kamer leiden tot erkenning.
Frije Bilkerts wil ook dat de taal opgenomen wordt in de Unesco Wereldatlas van bedreigde talen. Na 2018 moet het Bildt als gebiedsnaam op topografische kaarten staan en moeten de dorpsnamen in de Bildtse taal vermeld worden.